“ตอนแรกผมเคยเข้าใจว่าโรคสโตรคคล้ายๆ กับฮีตสโตรคเลย เลยคิดว่ายังมีคนที่อาจจะยังไม่รู้จักเกี่ยวกับเรื่องนี้อีกไม่น้อยเลยครับ” เมก้า-พิจักษณ์ สวัสดิ์ตยวงศ์ นักเรียนชั้น ม.5 จากโรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย ปทุมธานี เล่าย้อนถึงจุดเริ่มต้นของแรงบันดาลใจที่ผลักดันให้เขาและเพื่อน ๆ หันมาสนใจเรื่องโรคหลอดเลือดสมอง หรือที่คนทั่วไปเรียกกันว่า “สโตรค” (Stroke) ซึ่งเป็นหนึ่งในสาเหตุการเสียชีวิตอันดับต้น ๆ ของคนไทย แต่กลับยังไม่เป็นที่รู้จักหรือเข้าใจกันอย่างลึกซึ้งในกลุ่มเยาวชน
นอกจากเมก้าแล้ว แกนนำของทีม Stroke Killer อย่าง ไตตั้น-กันตพัฒน์ หาญบวรกิจ นักเรียน ม.5 จากโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ก็เสริมประเด็นสำคัญว่า แม้โรคสโตรคจะเป็นภัยเงียบที่อันตรายมาก โดยเฉพาะกับผู้สูงอายุ แต่ในความเป็นจริงแล้ว คนรอบตัวของผู้ป่วย ทั้งครอบครัว เพื่อนฝูง หรือแม้กระทั่งเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง ล้วนมีบทบาทสำคัญในการรับมือและดูแล ซึ่งยิ่งตอกย้ำว่าการสร้างความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับโรคนี้ในระดับสังคมนั้นเป็นเรื่องที่จำเป็นมากอย่างยิ่ง
ทั้งสองคนและกลุ่มเพื่อน ๆ ที่มีความสนใจร่วมกันในประเด็นสุขภาพสาธารณะ ได้รวมตัวกันก่อตั้งและพัฒนา ‘Stroke Killer’ บอร์ดเกมให้ความรู้เกี่ยวกับโรคหลอดเลือดสมอง โดยมีเป้าหมายไม่ใช่แค่เพื่อความสนุก แต่เพื่อให้คนเล่นได้เรียนรู้ เข้าใจ และตระหนักถึงอาการ สาเหตุ วิธีป้องกัน และการดูแลผู้ป่วยโรคนี้ได้อย่างถูกต้อง โดยเฉพาะในรูปแบบที่เข้าถึงง่ายและเป็นมิตรต่อเยาวชนและครอบครัว ซึ่งถือว่าเป็นโจทย์ที่ท้าทายไม่ใช่น้อย
โครงการนี้เริ่มต้นอย่างจริงจังผ่านการเข้าร่วม TCF Wellbeing Changemaker ปี 2567 โครงการบ่มเพาะเยาวชนที่มุ่งเน้นให้เด็กไทยได้ลงมือทำในประเด็นที่ตนเองให้ความสนใจ โดยมีกรอบคิดแบบ Changemaker คือ การมองเห็นปัญหาอย่างลึกซึ้ง เข้าใจบริบทของผู้คน และลงมือออกแบบวิธีแก้ไขอย่างสร้างสรรค์ ซึ่งกลุ่ม Stroke Killer ก็ใช้กระบวนการเหล่านี้ในการต่อยอดแนวคิด ร่วมกันออกแบบกิจกรรมและพัฒนาเกมไปพร้อมกับทีม Mentor ผู้เชี่ยวชาญ
หลังจบโครงการอย่างเป็นทางการ ความตั้งใจของพวกเขาไม่ได้หยุดอยู่แค่ในห้องประชุมหรือบอร์ดเกมต้นแบบ แต่ยังกลายเป็นจุดเริ่มต้นของเครือข่าย Stroke Hero รุ่นที่ 1 (#Gen1) ที่เปิดพื้นที่ให้เยาวชนคนอื่น ๆ ได้เข้ามามีส่วนร่วม ทั้งในฐานะผู้เล่น ผู้จัดกิจกรรม และกระบอกเสียงในการขยายความเข้าใจด้านสุขภาพสู่ชุมชนในวงกว้าง โดยเฉพาะกลุ่มโรงเรียนและเยาวชนในพื้นที่ต่างจังหวัด ซึ่งเป็นพื้นที่เป้าหมายสำคัญ เพราะมักจะมีข้อมูลและทรัพยากรด้านสุขภาพน้อยกว่ากรุงเทพฯ อย่างเห็นได้ชัด
ตลอดระยะเวลาหลายเดือนที่ผ่านมา ทีม Stroke Killer ได้ลงพื้นที่จัดกิจกรรมในหลายจังหวัด ไม่ว่าจะเป็นในเขตกรุงเทพฯ และปริมณฑล ไปจนถึงภาคเหนือ เช่น เชียงใหม่และลำปาง ที่มีการร่วมมือกับกลุ่มอาสาท้องถิ่นและโรงเรียนในพื้นที่ เพื่อให้เข้าถึงกลุ่มเป้าหมายได้อย่างแท้จริง ซึ่งผลตอบรับก็เกินคาด เด็ก ๆ และครูหลายคนให้ความสนใจและมีคำถามเชิงลึกเกี่ยวกับโรคนี้จำนวนมาก แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการสร้างพื้นที่เรียนรู้ในประเด็นที่อาจดู “ไกลตัว” แต่จริง ๆ แล้วส่งผลต่อชีวิตใกล้ตัวมากกว่าที่คิด
และในเร็ว ๆ นี้ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือก็กำลังจะเป็นพื้นที่ต่อไปที่เครือข่าย Stroke Hero วางแผนจะเดินทางไปขยายผลและจัดกิจกรรม ซึ่งถือเป็นอีกหนึ่งความท้าทายที่น้อง ๆ ตั้งใจจะพิสูจน์ว่าการเปลี่ยนแปลงทางสังคมไม่จำเป็นต้องเริ่มจากผู้ใหญ่เสมอไป แต่เยาวชนเองก็สามารถเป็นแรงขับเคลื่อนสำคัญได้ หากมีเครื่องมือ ความรู้ และพื้นที่ที่เอื้อให้ลงมือทำอย่างจริงจัง
ท้ายที่สุด สิ่งที่อยู่เบื้องหลังทั้งหมด ไม่ได้มีเพียงแค่บอร์ดเกมหรือกิจกรรมสนุก ๆ แต่เป็นความเข้าใจลึกซึ้งว่าโรคหลอดเลือดสมองไม่ใช่เรื่องของคนป่วยเพียงลำพัง เพราะเมื่อมีคนหนึ่งล้มลง คนทั้งบ้านก็ต้องลุกขึ้นมารับมือ และนั่นคือเหตุผลว่าทำไมความรู้ ความเข้าใจ และการเตรียมตัวตั้งแต่วันนี้ จึงเป็นเรื่องสำคัญที่ใครก็ไม่ควรมองข้าม ไม่ว่าจะอายุเท่าไหร่ก็ตาม
